U-Abdul Razak gulna uphumelele iBhaso leNobel kuNcwadi

Ngentsimbi ye-13:00 ngexesha lendawo ngo-Okthobha 7, 2021 eStockholm, eSweden (19:00 ixesha laseBeijing), iSikole saseSweden sanikezela ngeBhaso leNobel ngo-2021 kumbhali waseTanzania u-abdulrazak gurnah. Intetho yembasa yayisithi: “Ngenxa yokuqonda kwakhe okungaguquguqukiyo novelwano ngempembelelo yobukoloniyali kunye nekamva leembacu kumsantsa ophakathi kwenkcubeko nelizwekazi.”
UGulna (wazalelwa eZanzibar ngo-1948), oneminyaka engama-73 ubudala, ngumbhali wenoveli waseTanzania. Ubhala ngesiNgesi kwaye ngoku uhlala eBritani. Eyona noveli yakhe idumileyo yiparadesi (1994), eyayifakwe kuluhlu olufutshane kuwo omabini amabhaso eBooker kunye nebhaso leWhitbread, ngelixa ukulahlwa (2005) kunye nolwandle (2001) kuluhlu olufutshane lwebhaso leBooker kunye neLos Angeles Times Book Award.
Ngaba ukhe wazifunda iincwadi okanye amazwi akhe? Iwebhusayithi esemthethweni yeBhaso likaNobel ikhuphe iphepha lemibuzo. Ukuza kuthi ga kwixesha lokushicilela, i-95% yabantu yathi “abayifundi”.
UGulna wazalelwa kwiSiqithi saseZanzibar esikunxweme lweMpuma Afrika waza waya eNgilani ukuya kufunda ngowe-1968. Ukususela ngowe-1980 ukusa kowe-1982, uGulna wafundisa kwiYunivesithi yaseBayero eKano, eNigeria. Emva koko waya kwiYunivesithi yaseKent waza wafumana isidanga sakhe sobugqirha ngo-1982. Ngoku ungunjingalwazi kunye nomlawuli onesidanga kwisebe lesiNgesi. Eyona nto anomdla kuyo kwimfundo kukubhala emva kobukoloniyali kunye neengxoxo ezinxulumene nobukoloniyali, ngakumbi ezo zinxulumene neAfrika, iCaribbean kunye neIndiya.
Uhlele imiqulu emibini yezincoko ezingokubhalwa kweAfrika waze wapapasha amanqaku amaninzi ngababhali bexesha lasemva kobukoloniyali, kuquka v. S. Naipaul, Salman Rushdie, njalo njalo. Ungumhleli wenkampani yaseCambridge kuRushdie (2007). Ubenegalelo lomhleli wemagazini iWasafiri ukusukela ngo-1987.
Ngokutsho kwe-tweet esemthethweni yeBhaso leNobel, u-abdullahzak gulna upapashe iinoveli ezilishumi kunye namabali amaninzi amafutshane, kwaye umxholo othi "isiphithiphithi sababaleki" uhamba ngemisebenzi yakhe. Waqala ukubhala xa wafika eBritani njengembacu eneminyaka engama-21 ubudala. Nangona isiSwahili ilulwimi lwakhe lokuqala, isiNgesi iselona lwimi lwakhe lokubhala. Ukuzingisa kukaGulner enyanisweni nokuchasa kwakhe ukucinga ngendlela elula kuyancomeka. Iinoveli zakhe ziyayishiya inkcazo engqongqo kwaye masibone iMpuma Afrika enenkcubeko ezahlukeneyo abantu abakwezinye iindawo ezininzi zehlabathi abangaqhelananga nayo.
Kwihlabathi loncwadi lwe-gulna, yonke into iyatshintsha-inkumbulo, igama, isazisi. Zonke iincwadi zakhe zibonisa uphononongo olungapheliyo oluqhutywa ngumnqweno wolwazi, obalasele kwincwadi emva kokufa (2020). Olu phononongo aluzange lutshintshe ukusukela oko waqala ukubhala eneminyaka engama-21.


Ixesha lokuposa: Oct-09-2021